انواع آموزش: از سنتی تا مدرن، کدام روش برای شما مناسب است؟

آموزش چیست و چرا اهمیت دارد؟ آموزش یکی از مهم‌ترین ابزارهای رشد فردی و اجتماعی است. از سنین کودکی تا دوران حرفه‌ای کاری، انسان در مسیرهای مختلف آموزشی قرار می‌گیرد. اما تعریف آموزش و یادگیری دقیقاً چیست؟ آیا همه آموزش‌ها رسمی هستند؟

آموزش یکی از بنیادی‌ترین فرآیندهای زندگی انسانی است که به انتقال دانش، مهارت‌ها و ارزش‌ها از یک فرد به فرد دیگر یا از یک نسل به نسل دیگر کمک می‌کند.

در این مقاله قصد داریم که به صورت جامع، انواع آموزش و روش‌های مختلف آن را مورد بررسی قرار دهیم. آموزش فرآیندی است برای انتقال دانش، مهارت و نگرش از فردی به فرد دیگر. این فرایند می‌تواند رسمی، غیررسمی یا نیمه‌رسمی باشد. تعریف آموزش و یادگیری با هم در ارتباط هستند، یادگیری خروجی آموزش مؤثر است.

از آموزش‌های مهارتی و هنری تا آموزش‌های سازمانی، مجازی و کودکانه میگوییم و همچنین خواهیم گفت که هدف از آموزش چیست و چه تاثیری در توسعه فردی و شغلی دارد.

تعریف آموزش و یادگیری

آموزش به معنای ایجاد تغییرات در رفتار، تفکر و احساسات فردی است که از طریق فرایندهای مختلفی مانند تدریس، راهنمایی و تجربه حاصل می‌شود. یادگیری نیز نتیجه این فرآیند است که فرد به‌وسیله آن، نکات جدید را درک کرده و به کار می‌گیرد. به عبارت دیگر، آموزش و یادگیری دو روی یک سکه هستند که به یکدیگر وابسته‌اند و هر یک بدون دیگری معنایی ندارد.

هدف از آموزش چیست؟

هدف از آموزش، صرفاً انتقال دانش نیست؛ بلکه پرورش انسان توانمند، مسئول و خلاق است. هدف از آموزش، فراتر از انتقال اطلاعات است. آموزش باید به افراد کمک کند تا مهارت‌های تحلیلی، انتقادی و خلاقانه را توسعه دهند. همچنین، آموزش باید به افراد کمک کند تا در جامعه بهتر عمل کرده و از تمام پتانسیل‌های خود بهره‌برداری کنند.

 اهداف کلیدی آموزش:

• توسعه مهارت‌های فکری و عملیپ
• آماده‌سازی برای زندگی و کار
• رشد اجتماعی و فرهنگی
• ارتقاء جایگاه فردی و شغلی

دسته‌بندی کلی انواع آموزش

اصلی ترین انواع آموزش 

انواع آموزش می‌توانند به روش‌های مختلفی دسته‌بندی شوند که از جمله آنها می‌توانیم به آموزش سنتی، مدرن و غیررسمی اشاره کنیم.

۱. آموزش سنتی

آموزش سنتی بیشتر بر پایه تدریس معلم محور استوار است. در این روش، معلم به‌ عنوان منبع اصلی اطلاعات عمل کرده و دانش‌آموزان به ‌صورت غیرفعال اطلاعات را دریافت می‌کنند. این نوع آموزش عمدتا در کلاس‌های درس و با استفاده از کتاب‌های درسی صورت می‌گیرد. نمرات و امتحانات نیز به‌ عنوان معیار اصلی ارزیابی دانش‌آموزان استفاده می‌شود.

۲. آموزش مدرن

آموزش مدرن در دو دهه اخیر به دلیل پیشرفت‌های تکنولوژیکی و تغییرات فرهنگی دچار تحول شده و بر یادگیری فعال و مشارکتی تاکید دارد. در این روش، دانش‌آموزان به‌ صورت تعاملی در فرآیند یادگیری شرکت کرده و با یکدیگر همکاری می‌کنند. همچنین، استفاده از فناوری‌های آموزشی مانند ویدئو، وبینار و دوره‌های آنلاین به ‌طور گسترده‌ای رایج شده است. به‌ جای نمرات مقطعی، ارزیابی‌های مستمر و بازخوردهای دوره‌ای بر یادگیری دانش‌آموزان اعمال می‌شود.

۳. آموزش غیررسمی

آموزش غیررسمی یکی دیگر از انواع آموزش است که به یادگیری‌هایی اشاره دارد . آموزش غیررسمی در محیط‌های خارج از کلاس درس و به‌ صورت غیررسمی انجام می‌شود. این نوع آموزش شامل کارآموزی، داوطلبی و تجربیات زندگی می‌باشد. ویژگی‌های این نوع آموزش شامل موارد زیر است:

• یادگیری مبتنی بر تجربه:

در این نوع آموزش، داوطلبان از طریق تجربیات واقعی و عملی، مهارت‌ها و دانش‌های جدید را یاد می‌گیرند.

• انعطاف‌پذیر:

آموزش غیررسمی معمولا زمان و مکان خاصی ندارد و به‌ طور طبیعی در زندگی روزمره اتفاق می‌افتد.

• تمرکز بر مهارت‌های عملی:

این نوع آموزش بیشتر بر توسعه مهارت‌های عملی و کاربردی تاکید دارد.

انواع آموزش‌های مهارتی

آموزش مهارت‌محور به‌طور ویژه برای آماده‌سازی افراد جهت ورود به بازار کار طراحی شده است. انواع آموزشهای مهارتی شامل:

• مهارت‌های فنی و حرفه‌ای (برق، مکانیک، طراحی، جوشکاری و …)
• مهارت‌های نرم (ارتباط موثر، مدیریت زمان، کار تیمی)
• مهارت‌های دیجیتال (برنامه‌نویسی، طراحی سایت، دیجیتال مارکتینگ)

این نوع آموزش، پایه‌ای‌ترین نیاز بازار کار امروز است.

انواع آموزش‌های هنری

آموزش‌های هنری بخش مهمی از رشد خلاقیت در کودکان و بزرگسالان هستند. انواع آموزش های هنری شامل:

• آموزش نقاشی و طراحی
• آموزش موسیقی (ساز، آواز)
• آموزش بازیگری و تئاتر
• آموزش صنایع دستی
• آموزش طراحی لباس و مد

انواع آموزش سازمانی و انواع آموزش کارکنان

در دنیای امروز، انواع آموزش سازمانی و انواع آموزش کارکنان برای ارتقاء بهره‌وری سازمان‌ها ضروری است. این آموزش‌ها ممکن است در قالب‌های زیر باشند:

• آموزش بدو خدمت
• آموزش ضمن خدمت
• آموزش رهبری و مدیریتی
• آموزش تخصصی شغلی
• کوچینگ و منتورینگ درون‌سازمانی

آموزش کارکنان به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.

انواع آموزش مجازی

با رشد تکنولوژی، آموزش‌های آنلاین و مجازی به‌سرعت در حال گسترش‌اند. انواع آموزش مجازی آن:

• دوره‌های ویدیویی ضبط‌شده (مانند فرادرس، مکتب‌خونه، یودمی)
• کلاس‌های زنده آنلاین (وبینار و ورکشاپ‌های زنده)
• یادگیری از طریق اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های AI

انواع آموزش به کودکان

آموزش کودکان باید با در نظر گرفتن سن، سبک یادگیری و نیازهای روانی کودک طراحی شود. رایج ترین انواع آموزش به کودکان آن:

• آموزش مفاهیم پایه مثل اعداد و الفبا
• آموزش مهارت‌های اجتماعی و هیجانی
• آموزش خلاقیت و هنر
• آموزش برنامه‌نویسی کودک (مثل اسکرچ جونیور)
• آموزش با بازی و سرگرمی

انواع آموزش رسمی و غیررسمی

انواع آموزش رسمی

• آموزش در مدارس ابتدایی و متوسطه
• آموزش در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی
• آموزش‌های فنی و حرفه‌ای دولتی
• آموزش تخصصی با مدرک معتبر ملی یا بین‌المللی

انواع آموزش غیررسمی

• یادگیری از طریق تجربه‌های زندگی شخصی یا کاری
• آموزش مهارت‌های اجتماعی در خانه و از طریق والدین
• یادگیری از طریق منابع آنلاین، ویدیوها، شبکه‌های اجتماعی یا پادکست‌ها
• شرکت در کارگاه‌های عمومی، بدون مدرک رسمی

مقایسه آموزش‌های سنتی، مدرن و غیررسمی

• آموزش سنتی

برای بهره‌مندی از مناسب‌ترین روش آموزشی، بررسی مزایا و معایب هر کدام از روش‌ها اهمیت خواهد داشت. آموزش سنتی، ساختار مشخص و برنامه‌ریزی واضحی دارد و به همین دلیل، در بسیاری از موارد موثر است. معلمان با تجربه و دانش عمیق خود، به انتقال اطلاعات کمک می‌کنند. اما این روش به تعاملات کم و یادگیری غیرفعال منجر می‌شود؛ به ‌طوری ‌که دانش‌آموزان ممکن است درک عمیقی از مطالب نداشته باشند.

• آموزش مدرن

آموزش مدرن بر یادگیری فعال تاکید دارد و به دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد تا نظرات و ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند. دسترسی به منابع متنوع از طریق فناوری، این روش را جذاب‌تر می‌کند. با این حال، نیاز به زیرساخت‌های فناوری و مشکلات فنی ممکن است جلوی پیشرفت بیشتر را بگیرد.

• آموزش غیررسمی

آموزش غیررسمی نیز از تجربیات واقعی بهره می‌برد و به داوطلبان این امکان را می‌دهد تا مهارت‌های خود را در موقعیت‌های واقعی بیازمایند. این نوع آموزش به ‌دلیل برخورداری از انعطاف‌پذیری در زمان‌ها و مکان‌های مختلف، به سادگی در زندگی روزمره گنجانده می‌شود. اما فقدان ساختار مشخص و کمبود نظارت، می‌تواند موجب عدم هدفمندی در یادگیری شود. بنابراین، انتخاب بهترین روش نیازمند توجه به شرایط و نیازهای خاص متقاضی است.

انتخاب بهترین روش آموزشی

برای انتخاب بهترین روش آموزشی، باید به موضوعاتی مانند هدف یادگیری، نوع محتوا و نیازهای خاص خود توجه کنید. در این راستا، آکادمی چابک می‌تواند به عنوان یک مرجع معتبر در زمینه برگزاری دوره‌های آموزشی به شما کمک کند. این آکادمی دوره‌های فنی و کسب و کار را با استفاده از روش‌های مدرن آموزشی برگزار می‌کند و می‌تواند به شما در انتخاب بهترین روش آموزشی کمک کند.

نتیجه‌گیری

آموزش و یادگیری دو عامل کلیدی در رشد فردی و اجتماعی هستند. با توجه به تنوع روش‌های آموزشی، اعم از سنتی، مدرن و غیررسمی، هر فرد باید با توجه به نیازها و اهداف خود، بهترین روش را انتخاب کند. به ‌علاوه، آگاهی از مزایا و معایب هر روش نیز می‌تواند در تصمیم‌گیری موثر باشد. در نهایت، هدف از آموزش باید همواره ارتقاء سطح دانش، مهارت و توانایی‌های فردی و اجتماعی باشد.​

منبع:

infinitylearn.com

سوالات متداول (FAQ)