معنی پلتفرم به زبان ساده: معرفی انواع پلتفرم و مفهوم آن
پلتفرم چیست؟
یکی از مفاهیم نوین دنیای امروزی است که در انواع مختلف نرم‌افزارها، سخت‌افزارها، خدمات دیجیتال و حتی کسب‌وکارها به کار گرفته می‌شود.
اگر بخواهیم آن را ساده‌تر بیان کنیم، پلتفرم به بستری گفته می‌شود که بر روی آن نرم‌افزارها اجرا می‌شوند، داده‌ها مدیریت و یا خدمات در دسترس عموم قرار می‌گیرند. این بستر می‌تواند یک سیستم‌عامل، یک پایگاه داده یا حتی یک بازار آنلاین باشد.
برای مثال:
- یک سیستم‌عامل مانند ویندوز یا اندروید، بستری برای اجرای برنامه‌ها است.
- فروشگاه‌هایی مانند Amazon یا eBay یا نمونه‌های ایرانی آن‌ها مثل دیوار و شیپور پلتفرم‌هایی هستند که ارتباط بین خریدار و فروشنده را آسان‌سازی کرده‌اند.
فرق پلتفرم و اپلیکیشن چیست؟
برای درک بهتر تفاوت بین پلتفرم و اپلیکیشن، می‌توان آن‌ها را به عنوان دو لایه مختلف در نظر گرفت که با هم همکاری می‌کنند اما وظایف جداگانه‌ای دارند. پلتفرم، یک بستر زیربنایی است که امکان اجرای برنامه‌های کاربردی یا همان اپلیکیشن‌ها را فراهم می‌کند. اپلیکیشن‌ها از این زیرساخت استفاده کرده و خدمات یا ویژگی‌هایی خاص را به کاربران ارائه می‌کنند.
پلتفرم (Platform) شبیه به زمین است و اپلیکیشن ساختمانی است که روی آن ساخته شده!
برای مثال، تصور کنید که یک پلتفرم مانند زمین بازی است و اپلیکیشن‌ها مانند اسباب‌بازی‌هایی هستند که روی آن زمین استفاده می‌شوند. زمین بازی فضایی عمومی برای فعالیت‌های مختلف فراهم می‌کند، در حالی که هر اسباب‌بازی برای نوعی خاصی از نیاز در دسترس مخاطبین قرار می‌گیرد.
ویژگی‌های پلتفرم و اپلیکیشن:
پلتفرم‌ها:
- به عنوان واسط یا زیرساخت عمل می‌کنند.
- شامل سیستم‌عامل‌ها (مثل اندروید، iOS) یا فضاهای آنلاین (مثل Amazon، Salesforce) می‌شوند.
- امکان دسترسی به ابزارها و منابعی را فراهم می‌کنند که اپلیکیشن‌ها برای اجرا به آن نیاز دارند.
اپلیکیشن‌ها:
- نرم‌افزارهایی هستند که بر روی یک پلتفرم خاص اجرا می‌شوند.
- ویژگی‌های مشخصی را ارائه می‌دهند، مانند ارسال پیام در واتساپ یا پخش ویدیو در یوتیوب.
- برای رفع نیازهای کاربران طراحی شده‌اند.
انواع پلتفرم در سال 2025
پلتفرم‌ها را می‌توان بر اساس کاربرد و هدف‌شان دسته‌بندی کرد که در ادامه می‌خواهیم 11 دسته‌بندی معروف‌شان را با هم مرور کنیم:
1. سیستم‌عامل‌ها (Operating Systems):
بسترهایی که نرم‌افزارها و برنامه‌های کاربردی روی آن‌ها اجرا می‌شوند. مثل ویندوز، مک‌او‌اس، لینوکس، اندروید.
2. سیستم مدیریت پایگاه داده (DBMS):
دیتابیس، مدیریت داده‌ها را ساده می‌کنند و با آن‌ها می‌توانید اطلاعات را ذخیره، بازیابی و تحلیل کنید. برای نمونه Oracle، MySQL، MongoDB.
3. پلتفرم‌های تعامل (Engagement Platforms):
برای ارتباط موثر بین تیم‌ها یا مشتریان به کار می‌روند. مثل Slack، Microsoft Teams، Zoom.
4. بازارهای دیجیتال (Digital Marketplaces):
فضاهایی برای خرید و فروش آنلاین محصولات و خدمات. مثل: Amazon، دیجی‌کالا، Etsy.
5. پلتفرم‌های خدمات درخواستی (On-demand Platforms):
در راستای فراهم کردن خدمات فوری طراحی شده‌اند. مثل: Uber، Snapp، Foodora.
6. پلتفرم‌های وب (Web Platforms):
با پلتفرم‌های وب می‌توانید به اطلاعات، خدمات، یا تعاملات آنلاین دسترسی پیدا کنید مثل: WordPress، Google Sites، Wikipedia.
7. پلتفرم‌های بازی ویدیویی:
پلتفرم‌های بازی ویدئویی محیط‌های اختصاصی برای توسعه و اجرای بازی‌های ویدیویی هستند. مثل: Steam، Unity، PlayStation Network.
8. پلتفرم‌های استخراج داده:
جمع‌آوری و پردازش داده‌ها از منابع مختلف را بر عهده دارند. مثل: RapidMiner، Google Data Studio.
9. پلتفرم‌های توزیع محتوا (Content Distribution):
تولیدکنندگان محتوا و مصرف‌کنندگان را به هم متصل می‌کنند. مثال‌ها: YouTube، Taboola، Outbrain.
10. پلتفرم‌های امنیتی:
از دستگاه‌ها و داده‌ها در برابر تهدیدات دیجیتال محافظت می‌کنند. مثل Kaspersky، Norton، CrowdStrike.
11. پلتفرم‌های رباتیک:
بسترهایی برای توسعه و برنامه‌نویسی ربات‌ها. مثال‌ها ROS (Robot Operating System)، Webots.
پلتفرم در فضای مجازی چیست؟
فضای مجازی یا همان اینترنت، بستری برای ظهور و توسعه انواع پلتفرم‌ها بوده است. شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و لینکدین نمونه‌هایی از پلتفرم‌هایی هستند که برای آسان کردن تعامل میان افراد ساخته شده‌اند. همچنین، پلتفرم‌های آموزشی مانند Coursera و Khan Academy، به میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا دسترسی به آموزش‌های باکیفیت ارائه داده‌اند.
پلتفرم کسب و کار و انواع آن
در بخش کسب‌وکار نیز پلتفرم‌های مختلفی دیده می‌شوند. آن‌ها به عنوان محیط‌هایی برای تعامل و تجارت بین شرکت‌ها، مشتریان و سایر ذینفعان عمل می‌کنند. این پلتفرم‌ها می‌توانند به صورت فیزیکی یا دیجیتال باشند.
- پلتفرم‌های بازاریابی: مانند HubSpot برای مدیریت کمپین‌های بازاریابی.
- پلتفرم‌های فروش: مانند Salesforce برای مدیریت فرآیندهای فروش.
- پلتفرم‌های تجارت الکترونیک: مانند Shopify که فروشگاه‌های آنلاین را ساده می‌کند.
چندپلتفرمی یا مستقل از پلتفرم؟
مفهوم چندپلتفرمی (Cross-Platform) یا مستقل از پلتفرم (Platform Agnostic) چند سالی است که در دنیای نرم‌افزار به گوش می‌خورد. این ویژگی‌ها تعیین می‌کنند که یک برنامه یا نرم‌افزار بتواند روی چندین پلتفرم متفاوت اجرا شود یا تنها به یک محیط خاص محدود باشد.
نرم‌افزارهای چندپلتفرمی طوری طراحی شده‌اند که در محیط‌های مختلف مانند ویندوز، مک‌او‌اس، لینوکس یا حتی سیستم‌عامل‌های موبایل (مثل اندروید و iOS) اجرا شوند.
نرم‌افزارهای مستقل از پلتفرم کاملاً جدا از سیستم‌عامل یا محیط اجرا طراحی می‌شوند. اکثر این نوع نرم‌افزارها از تکنولوژی‌هایی مانند مرورگرهای وب یا زبان‌های برنامه‌نویسی مستقل از پلتفرم بهره می‌گیرند.
آکادمی چابک؛ یک پیشرفت آکادمیک!
پلتفرم‌ها زیر‌ساخت‌های تکنولوژی‌ها و فناوری‌های روز دنیا هستند و با این که شاید در روز متوجه نشویم، روزانه با ده‌ها مورد از آن‌ها سروکار داریم. شناخت انواع آن‌ها و درک تفاوت‌هایشان به شما کمک می‌کند تا انتخاب هوشمندانه‌تری در استفاده یا سرمایه‌گذاری روی آن‌ها داشته باشید.
آکادمی چابک برای علاقه‌‌مندانی که می‌خواهند در مسیر یادگیری عمیق حرکت کنند و با مدرک معتبر وارد بازار کار شوند، دوره‌هایی از مقدماتی تا پیشرفته در زمینه‌های برنامه‌نویسی، کسب و کار و … آماده کرده است. برای کسب اطلاعات بیشتر از دوره‌ها ما همین الان تماس بگیرید.
منبع:
دیدگاهتان را بنویسید