برنامهنویسی PLC چیست؟ صفر تا صد برنامهنویسی PLC به زبان ساده
اتوماسیون صنعتی حدود ۳۰ تا ۴۰ سال است که وارد ایران شده و با رشد صنایع و نیاز به کاهش وابستگی به نیروی انسانی، رفتهرفته به بخش اصلی کارخانهها و خطوط تولید تبدیل شده است. در این میان PLCها مثل مغز متفکر این سیستمها عمل میکنند. آنها کنترلکنندههایی قابل برنامهریزی هستند که وظیفه دارند ورودیهای سنسورها را بخوانند، دادهها را پردازش کنند و خروجی مناسب به عملگرها ارسال کنند. برنامه نویسی PLC دقیقاً نقطه اتصال مغز و بدن این سیستمها است. برای آشنایی بیشتر، همراهمان باشید.
PLC چیست؟ چرا باید به آن اهمیت بدهیم؟
PLC یا Programmable Logic Controller یک کامپیوتر صنعتی است که برای کنترل فرآیندهای مختلفی طراحی شده است. فرض کنید میخواهید یک نوار نقاله را طوری تنظیم کنید که وقتی یک جسم جلوی سنسور قرار گرفت، موتور متوقف شود. این کار را PLC با یک برنامه ساده انجام میدهد. دیگر لازم نیست سیمکشی و رلهگذاری کنید.
PLCها برای محیطهای سخت ساخته شدهاند. از گرمای شدید گرفته تا لرزش و رطوبت. نه قطعه متحرکی دارند که خراب شود، نه نیاز به نگهداری دائم دارند. یکبار برنامهنویسی میکنید، سالها کار میکنند.
ساختار کلی PLC و انواع آن
دو نوع PLC اصلی در بازار وجود دارد:
- PLC ثابت: تعداد ورودی/خروجیها مشخص است، کوچک و ارزان، مناسب پروژههای ساده.
- PLC ماژولار: قابلیت توسعه دارند، برای پروژههای بزرگتر استفاده میشوند.
برندهای معروفی مثل Siemens، Allen Bradley و Mitsubishi Electric از تولیدکنندگان اصلی PLC در جهان هستند.
برنامه نویسی PLC چیست و چگونه انجام میشود؟
برنامه نویسی PLC یعنی نوشتن مجموعهای از دستورات که این کنترلر صنعتی آنها را اجرا کند تا ورودیها را بخواند، آنها را پردازش کند و خروجی مناسب صادر کند. این فرایند در چند میلیثانیه انجام میشود و بهصورت ۲۴ ساعته و پیوسته ادامه دارد.
برنامهنویس PLC باید منطق درست را برای عملکرد سیستم تعریف کند. برای مثال در یک سیستم پاستوریزهسازی شیر، PLC باید دما را پایش کند، در صورت نیاز المنت حرارتی را روشن کند و بعد از رسیدن به دمای مورد نظر، زماندهی و خاموشی انجام دهد.
زبانهای برنامه نویسی PLC را بشناسید!
بر اساس استاندارد IEC 61131-3، زبانهای برنامه نویسی PLC به پنج دسته تقسیم میشوند:
- Ladder Logic (LD): محبوبترین زبان، شبیه به نقشههای رلهای.
- Function Block Diagram (FBD): مناسب پردازشهای منطقی و گرافیکی.
- Structured Text (ST): زبانی متنی و شبیه C یا Pascal، بسیار قدرتمند برای محاسبات سخت.
- Sequential Function Chart (SFC): برای فرآیندهای مرحلهای مثل خطوط مونتاژ.
- Instruction List (IL): بسیار سطح پایین و تقریباً منسوخ شده است.
اگر تازهکار هستید، بهترین زبان برنامه نویسی PLC برای شروع، Ladder Logic است. اما اگر با زبانهای متنی راحت هستید، حتماً نگاهی هم به آموزش برنامه نویسی PLC به زبان STL (Structured Text Language) بیندازید. یادگیری آن به شدت در پروژههای پیشرفته به کار میآید.
نرم افزار برنامه نویسی PLC؛ ابزاری که به آن نیاز دارید
برای اینکه بتوانید شروع به برنامهنویسی کنید، باید از نرمافزارهای تخصصی PLC استفاده کنید. هر برند از PLC نرمافزار خودش را دارد.
برای مثال برای PLCهای شرکت زیمنس، نرمافزار TIA Portal بهکار میرود که یکی از جامعترین نرمافزارهاست و برای PLCهای شرکت Allen Bradley، نرمافزار RSLogix 5000 یا Studio 5000 کاربرد دارد.
این نرمافزارها امکان نوشتن کد را فراهم میکنند. یعنی شما میتوانید برنامهتان را بنویسید، تست کنید و حتی با ورودیها و خروجیهای مجازی تعامل داشته باشید؛ بدون اینکه نیازی به PLC واقعی و تجهیزات صنعتی گرانقیمت داشته باشید.
تمرین برنامه نویسی PLC؛ از یادگیری تا تسلط
یادگیری فقط با خواندن به دست نمیآید؛ مخصوصاً وقتی پای برنامه نویسی PLC در میان باشد. اگر واقعاً میخواهید این مهارت را به شکل عملی یاد بگیرید، باید وارد دنیای تمرین شوید. پروژههای کوچک اما کاربردی، بهترین نقطه شروع هستند. مثلاً کنترل یک موتور با یک دکمه، طراحی چراغ راهنمایی با تایمر، یا ساخت یک سیستم توقف اضطراری ساده.
بازار کار و درآمد برنامه نویسی PLC
آیا بعد از یادگیری این مهارت میشود وارد بازار کار شد؟ قطعاً. فرصتهای شغلی فراوانی وجود دارد. از اپراتور خط تولید گرفته تا مهندس ارشد اتوماسیون. درآمد هم بسته به سطح تخصص شما بین ۴۰ هزار تا ۱۰۰ هزار دلار در سال (در آمریکا) متغیر است.
آینده PLC و نقش آن در صنعت ۴.۰
PLC دیگر فقط یک کنترلکننده ساده نیست. با ظهور IIoT (اینترنت اشیای صنعتی)، اکنون PLCها به فضای ابری متصل میشوند، دادهها را تحلیل میکنند و حتی از زبانهای مدرنی مثل Python پشتیبانی میکنند. در آینده نزدیک، PLCها با هوش مصنوعی ترکیب میشوند و نقش آنها از یک کنترلکننده ساده به یک تحلیلگر داده بلادرنگ تغییر میکند.
جمعبندی
برنامه نویسی PLC برای کنترل سیستمها و فرآیندهای صنعتی استفاده میشود. با یادگیری این مهارت میتوانید دستگاهها و ماشینآلات را هوشمند کنید و عملکرد آنها را دقیق و مطمئن تنظیم نمایید. از خطوط تولید خودروسازی گرفته تا سیستمهای تصفیه آب و حتی دستگاههای داروسازی، همه نیاز به PLC دارند و با یادگیری آن میتوانید وارد بخش اتوماسیون صنایع شوید؛ جایی که تصمیمگیریهای لحظهای، فرآیندهای دقیق و عملکرد بدون خطا، اساس کار را تشکیل میدهند.
علاقهمندان به انواع زبانهای برنامهنویسی میدانند که برای ورود به بازار کار، باید در دورههای تخصصی و پروژهمحور شرکت کنند؛ نه فقط حفظ مطالب تئوری. ما در آکادمی چابک با ارائه دورههای حرفهای آموزش برنامه نویسی PLC، تلاش میکنیم برای ورود به بازار کار آمادهتان کنیم.
دورههای آکادمی چابک با تمرکز بر آموزش عملی، حل تمرین، شبیهسازی و پروژههای واقعی طراحی شدهاند تا شما را از سطح مبتدی به یک متخصص قابل اعتماد در بازار کار تبدیل کنند. مسیر یادگیری شما از همینجا میتواند شروع شود.
منبع:
دیدگاهتان را بنویسید